Jak bezpiecznie stosować podręczny sprzęt gaśniczy?

W obliczu zagrożenia pożarowego każda sekunda ma znaczenie, a umiejętność szybkiego i bezpiecznego reagowania może uratować życie i mienie. Podręczny sprzęt gaśniczy, choć często niedoceniany, jest naszym pierwszym i najczęściej jedynym narzędziem do walki z ogniem w jego początkowej fazie. Wiedza o tym, jak prawidłowo go używać, jest absolutnie kluczowa dla bezpieczeństwa każdego z nas.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa

Zanim w ogóle pomyślimy o użyciu gaśnicy, musimy ocenić sytuację. Bezpieczeństwo własne i innych jest zawsze priorytetem. Pamiętaj, że gaśnica służy do gaszenia małych, początkowych pożarów, a nie rozwiniętych płomieni.

• Ocena zagrożenia: Upewnij się, że pożar jest na tyle mały, że możesz go ugasić samodzielnie, bez narażania się na niebezpieczeństwo. Jeśli ogień szybko się rozprzestrzenia, a dym jest gęsty, natychmiast opuść pomieszczenie.
• Zapewnij drogę ewakuacji: Zawsze miej za plecami wolną drogę ucieczki. Nigdy nie pozwól, aby ogień odciął Ci drogę do wyjścia.
• Wezwij pomoc: Zawsze, nawet w przypadku małego pożaru, powiadom odpowiednie służby ratunkowe (np. straż pożarną pod numerem 112 lub 998). Lepiej, żeby przyjechali na darmo, niż żeby było za późno.

Rodzaje gaśnic i ich zastosowanie

Nie każda gaśnica nadaje się do każdego rodzaju pożaru. Zrozumienie, czym gasimy konkretne płomienie, jest fundamentem skutecznego i bezpiecznego działania. Użycie niewłaściwej gaśnicy może pogorszyć sytuację, a nawet stworzyć nowe zagrożenie, na przykład rozprzestrzeniając ogień lub powodując porażenie prądem.

Klasy pożarów i odpowiednie gaśnice

• Klasa A: Pożary materiałów stałych, takich jak drewno, papier, tkaniny. Najczęściej gaszone gaśnicami wodnymi lub pianowymi.
• Klasa B: Pożary cieczy i materiałów topiących się, np. benzyna, oleje, lakiery. Do gaszenia używa się gaśnic pianowych, proszkowych, śniegowych (CO2).
• Klasa C: Pożary gazów, np. propan-butan, metan. Skuteczne są gaśnice proszkowe lub śniegowe (CO2).
• Klasa D: Pożary metali, np. magnez, sód. Wymagają specjalistycznych gaśnic proszkowych, oznaczonych jako D.
• Klasa F: Pożary tłuszczów i olejów jadalnych (np. w kuchniach). Do tego celu przeznaczone są specjalne gaśnice gastronomiczne, np. na bazie octanu potasu.

Ciekawostka: Próba ugaszenia płonącego oleju w patelni wodą może doprowadzić do gwałtownego rozprzestrzenienia się ognia i powstania tzw. "ognia kulistego", co jest niezwykle niebezpieczne.

Technika użycia gaśnicy: Metoda P.A.S.S.

Gdy już ocenimy sytuację i wybierzemy odpowiedni typ gaśnicy, należy przystąpić do działania. Pamiętaj o prostej metodzie P.A.S.S., która pomoże Ci zapamiętać kolejność działań:

1. Pociągnij (Pull): Wyciągnij zawleczkę zabezpieczającą. Zazwyczaj trzeba ją przekręcić i pociągnąć. Spowoduje to odblokowanie dźwigni spustowej.
2. Aim (Celuj): Skieruj dyszę lub wąż gaśnicy na podstawę ognia, a nie na płomienie. To w podstawie znajduje się źródło paliwa, które trzeba odciąć.
3. Squeeze (Ściśnij): Naciśnij dźwignię spustową, aby uwolnić środek gaśniczy.
4. Sweep (Zamiataj): Przesuwaj strumień środka gaśniczego od boku do boku, pokrywając całą podstawę ognia, aż do jego ugaszenia. Obserwuj, czy ogień nie zapłonie ponownie.

Przykład: Jeśli gasisz płonący kosz na śmieci, celuj w dolną część płomieni, przesuwając dyszę po obwodzie kosza, aby równomiernie pokryć palące się materiały.

Co robić po ugaszeniu pożaru?

Ugaszenie ognia to nie koniec. Należy podjąć dalsze kroki, aby upewnić się, że zagrożenie minęło i zapobiec ponownemu zapłonowi.

• Monitoruj obszar: Pozostań na miejscu i obserwuj, czy ogień nie zapłonie ponownie. Materiały mogą tlić się jeszcze przez jakiś czas.
• Wentylacja: Otwórz okna i drzwi, aby usunąć dym i opary po środku gaśniczym. Wiele środków gaśniczych może być drażniących lub toksycznych w większym stężeniu.
• Powiadom odpowiednie służby: Nawet jeśli ugasiłeś pożar, służby ratunkowe powinny ocenić miejsce zdarzenia i upewnić się, że nie ma ukrytych ognisk.
• Wymień lub naładuj gaśnicę: Po każdym użyciu, nawet częściowym, gaśnica musi zostać poddana przeglądowi, naładowana lub wymieniona na nową. Nigdy nie odkładaj użytej gaśnicy "na później" – może być potrzebna w każdej chwili.

Kiedy nie używać gaśnicy?

Istnieją sytuacje, w których użycie podręcznego sprzętu gaśniczego jest niebezpieczne lub nieskuteczne. W takich przypadkach Twoim priorytetem powinna być natychmiastowa ewakuacja.

• Zbyt duży pożar: Jeśli ogień szybko się rozprzestrzenia, a płomienie są wysokie, gaśnica podręczna nie będzie skuteczna.
• Brak drogi ewakuacji: Nigdy nie wchodź do pomieszczenia, w którym ogień blokuje Ci drogę ucieczki.
• Niepewność co do rodzaju pożaru: Jeśli nie masz pewności, co się pali, i nie wiesz, jakiej gaśnicy użyć, lepiej się wycofać.
• Ryzyko wybuchu: Jeśli słyszysz syczenie, widzisz pęcherze lub inne oznaki wskazujące na ryzyko wybuchu (np. butle z gazem w pobliżu ognia), natychmiast się wycofaj.

Regularna kontrola i konserwacja

Nawet najlepsza gaśnica jest bezużyteczna, jeśli nie działa prawidłowo. Regularna kontrola i konserwacja są niezbędne dla utrzymania sprzętu w gotowości.

• Sprawdzaj manometr: W gaśnicach proszkowych i pianowych manometr powinien wskazywać zielone pole, co oznacza prawidłowe ciśnienie.
• Wizualna inspekcja: Sprawdź, czy gaśnica nie ma uszkodzeń mechanicznych, korozji, czy wąż nie jest zablokowany.
• Terminy przeglądów: Każda gaśnica ma określony termin ważności przeglądu technicznego, zazwyczaj raz na rok lub dwa lata. Upewnij się, że są one aktualne i zlecaj przeglądy certyfikowanym serwisantom.

Pamiętaj, że wiedza i przygotowanie są Twoimi najpotężniejszymi narzędziami w walce z ogniem. Inwestując czas w naukę bezpiecznego użycia gaśnicy, inwestujesz w bezpieczeństwo swoje i swoich bliskich.