Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest...

W gąszczu przepisów i obowiązków, jakie spoczywają na każdym pracodawcy, jeden z nich ma absolutnie fundamentalne znaczenie. To nie tylko wymóg prawny, ale przede wszystkim moralna i etyczna podstawa relacji pracownik-pracodawca. Mowa o zapewnieniu bezpieczeństwa, którego celem jest ochrona tego, co najcenniejsze – ludzkiego zdrowia i życia. Przyjrzyjmy się, co to dokładnie oznacza w praktyce.

Ochrona życia i zdrowia: fundament BHP

Podstawowym i najważniejszym obowiązkiem każdego pracodawcy jest ochrona życia i zdrowia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. To nie jest tylko jedna z wielu powinności, ale zasada nadrzędna, z której wynikają wszystkie inne działania w obszarze Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Głównym aktem prawnym, który to reguluje, jest Kodeks Pracy, a konkretnie artykuł 207, który wprost stanowi, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Co to oznacza w praktyce?

Ta ogólna zasada przekłada się na szereg konkretnych, codziennych działań. Pracodawca musi nie tylko reagować na wypadki, ale przede wszystkim im aktywnie zapobiegać. Do jego kluczowych zadań w tym zakresie należą:

• Organizacja pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki. Oznacza to np. odpowiednie rozplanowanie stanowisk, zapewnienie właściwego oświetlenia czy temperatury.
• Reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia BHP oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników.
• Przeprowadzanie systematycznej oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach i informowanie o nim pracowników.
• Zapewnienie skutecznych szkoleń z zakresu BHP – zarówno wstępnych, jak i okresowych.
• Dostarczanie pracownikom nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej (np. kasków, rękawic, okularów) oraz odzieży i obuwia roboczego, jeśli jest to wymagane na danym stanowisku.

Odpowiedzialność, której nie można przenieść

Warto podkreślić, że odpowiedzialność pracodawcy za stan BHP w firmie ma charakter bezwzględny. Oznacza to, że nie może on zwolnić się z tego obowiązku, przenosząc go na kogoś innego – ani na pracownika, ani na zewnętrzną firmę świadczącą usługi BHP. Oczywiście, może korzystać z pomocy specjalistów, ale ostateczna odpowiedzialność zawsze spoczywa na nim.

Przykład z życia wzięty

Wyobraźmy sobie sytuację na budowie. Pracownik, mimo obowiązku, nie zakłada kasku ochronnego. Jeśli dojdzie do wypadku, odpowiedzialność poniesie nie tylko pracownik (który złamał przepisy), ale również pracodawca. Jego zadaniem było bowiem nie tylko dostarczenie kasku i przeszkolenie załogi, ale także egzekwowanie i nadzorowanie przestrzegania zasad bezpieczeństwa.

Ciekawostka: nie tylko pracownicy na umowie o pracę

Czy wiesz, że obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy dotyczy nie tylko osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę? Pracodawca musi zadbać o bezpieczeństwo wszystkich osób, które wykonują pracę na terenie jego zakładu lub w miejscu przez niego wyznaczonym. Dotyczy to również osób pracujących na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło, a nawet samozatrudnionych (prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą), jeśli świadczą pracę w warunkach kontrolowanych przez zlecającego. To ważna informacja, o której nie każdy pamięta.