Mobbing to zjawisko trudne do zidentyfikowania i rozwiązania w firmie, ale są na to sposoby!

Mobbing w miejscu pracy to jedno z najbardziej podstępnych i destrukcyjnych zjawisk, które, choć często niewidoczne na pierwszy rzut oka, potrafi skutecznie zatruć atmosferę, obniżyć produktywność i zniszczyć zdrowie psychiczne pracowników.Zidentyfikowanie go i skuteczne przeciwdziałanie wymaga świadomości, wrażliwości i konkretnych działań, zarówno ze strony pracodawców, jak i samych pracowników.Na szczęście istnieją sprawdzone metody i regulacje prawne, które pomagają w walce z tym problemem.

Czym jest mobbing? Definicja i cechy

Zanim przejdziemy do sposobów walki z mobbingiem, kluczowe jest zrozumienie, czym tak naprawdę jest to zjawisko.Zgodnie z polskim Kodeksem Pracy (art. 94³), mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Kluczowe cechy mobbingu to:

• Uporczywość i długotrwałość: Nie jest to jednorazowy incydent czy sporadyczny konflikt, ale powtarzające się, systematyczne działania.
• Celowe działanie: Ma na celu poniżenie, ośmieszenie, izolację lub wyeliminowanie pracownika.
• Skutki: Prowadzi do obniżenia poczucia własnej wartości, poczucia zagrożenia, a często problemów zdrowotnych u ofiary.

Warto pamiętać, że mobbing może przybierać różne formy: od jawnych ataków słownych, przez ignorowanie, rozpowszechnianie plotek, po stałe, nieuzasadnione krytykowanie pracy.To sprawia, że jest trudny do zidentyfikowania, zwłaszcza dla osób postronnych.

Mobbing w świetle prawa: Co mówią przepisy?

Polskie prawo pracy bardzo jasno określa zarówno definicję mobbingu, jak i obowiązki pracodawcy oraz prawa pracownika.

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi. Oznacza to nie tylko reagowanie na zgłoszenia, ale przede wszystkim stworzenie środowiska pracy, w którym mobbing nie ma miejsca.Brak działań prewencyjnych lub interwencyjnych może narazić firmę na poważne konsekwencje prawne i finansowe.

Prawa pracownika

Pracownik, który doświadczył mobbingu, ma prawo do:

• Odszkodowania za rozstrój zdrowia spowodowany mobbingiem.
• Zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
• Rozwiązania umowy o pracę z powodu mobbingu i dochodzenia od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Co ważne, to na pracowniku spoczywa ciężar udowodnienia, że mobbing miał miejsce.Dlatego tak istotne jest zbieranie wszelkich dowodów (e-maile, świadkowie, notatki).

BHP a mobbing: Psychologiczne bezpieczeństwo w pracy

Przepisy dotyczące Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP) często kojarzą się wyłącznie z fizycznymi aspektami bezpieczeństwa – kaskami, odpowiednim oświetleniem czy ergonomią stanowisk.Jednakże, BHP obejmuje również aspekty psychologiczne.Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a to oznacza także ochronę przed zagrożeniami psychospołecznymi, takimi jak stres, wypalenie zawodowe czy właśnie mobbing.

Z punktu widzenia BHP, mobbing jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia psychicznego i fizycznego pracownika, prowadzącym do rozstroju zdrowia, absencji chorobowej, a nawet wypadków przy pracy (pośrednio).Dlatego też, działania antymobbingowe są integralną częścią polityki BHP w firmie.

Jak skutecznie walczyć z mobbingiem w firmie?

Skuteczna walka z mobbingiem wymaga dwutorowego podejścia: prewencji i interwencji.

Prewencja: Zapobieganie mobbingowi

Najlepszym sposobem jest niedopuszczenie do powstania mobbingu.Oto kluczowe działania:

1. Polityka antymobbingowa: Wprowadzenie jasnej, wewnętrznej polityki, która definiuje mobbing, określa procedury zgłaszania i postępowania w przypadku jego wystąpienia.Dokument powinien być znany wszystkim pracownikom.
2. Szkolenia: Regularne szkolenia dla pracowników i kadry zarządzającej na temat mobbingu, jego form, skutków i sposobów reagowania.Podnoszenie świadomości jest kluczowe.
3. Kultura organizacyjna: Budowanie pozytywnej kultury opartej na szacunku, otwartości i wzajemnym wsparciu.Promowanie wartości etycznych i zero tolerancji dla zachowań agresywnych czy dyskryminujących.
4. Jasne procedury: Zapewnienie jasnych ścieżek komunikacji i procedur rozwiązywania konfliktów, by nie przeradzały się w mobbing.

Ciekawostka: Firmy, które inwestują w prewencję, często obserwują wzrost zaangażowania pracowników i spadek rotacji, co przekłada się na realne oszczędności.

Interwencja: Reagowanie na mobbing

Gdy mobbing już się pojawi, szybka i zdecydowana reakcja jest niezbędna:

1. Bezpieczny kanał zgłaszania: Umożliwienie pracownikom zgłaszania przypadków mobbingu w sposób poufny i bezpieczny, bez obawy przed odwetem.Może to być np. dedykowany pracownik HR, komisja antymobbingowa lub zewnętrzny rzecznik etyki.
2. Rzetelne dochodzenie: Każde zgłoszenie powinno być traktowane poważnie i poddane rzetelnemu, bezstronnemu dochodzeniu.Należy zebrać dowody, przesłuchać świadków i ofiarę.
3. Wsparcie dla ofiary: Zapewnienie wsparcia psychologicznego i prawnego dla pracownika dotkniętego mobbingiem.To kluczowe dla jego powrotu do zdrowia i poczucia bezpieczeństwa.
4. Konsekwencje dla sprawcy: Zastosowanie adekwatnych konsekwencji wobec osoby dopuszczającej się mobbingu – od upomnienia, przez przeniesienie, aż po zwolnienie z pracy.Brak reakcji to sygnał, że firma akceptuje takie zachowania.
5. Mediacje: W niektórych przypadkach, jeśli strony wyrażą zgodę i sytuacja na to pozwala, mediacje mogą być skutecznym narzędziem rozwiązania konfliktu.

Pamiętaj, że brak reakcji na mobbing ze strony pracodawcy jest równoznaczny z jego akceptacją i może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i wizerunkowych dla firmy.

Mobbing to problem, którego nie wolno lekceważyć.Świadomość, edukacja i konsekwentne działania są jedyną drogą do stworzenia zdrowego i bezpiecznego środowiska pracy, w którym każdy pracownik czuje się szanowany i doceniony.Inwestycja w przeciwdziałanie mobbingowi to inwestycja w ludzi i przyszłość firmy.